Projektowanie ścian działowych w systemie MultiGips zgodnie z normą PN-EN 15318

 
W roku 2002 zostały wdrożone w naszym kraju dwie zharmonizowane normy europejskie dotyczące systemu ścian z płyt (bloków) gipsowych:
PN-EN 12859 Płyty gipsowe. Definicje, wymagania i metody badań.
PN-EN 12860 Kleje do płyt gipsowych. Definicje, wymagania i metody badań.
Dokumenty te zawierają wymagania techniczne w stosunku do podstawowych materiałów wchodzących w skład systemu, nie odnosząc się do zagadnień dotyczących ścian działowych jako elementów budowlanych wykonanych z tych materiałów. Brak ten został uzupełniony poprzez wdrożenie w październiku 2007 roku normy EN 15318 Projektowanie i zastosowanie płyt gipsowych (polski tekst normy został zatwierdzony przez PKN w lutym 2009).
 
W opracowaniu przedstawiono w syntetyczny sposób wynikające z normy EN 15318 dane techniczne dotyczące systemu ścian działowych MultiGips. Informacje te mogą być przydatne zwłaszcza na etapie projektowania budynków z wykorzystaniem płyt gipsowych.
 

1. Dopuszczalne wymiary ścian

 
Przed wejściem w życie normy EN 15318 zawarte w materiałach technicznych VG-ORTH Polska zalecenia dotyczące dopuszczalnych wymiarów ścian oparte były na normie DIN 4103. W normie tej wyróżniono dwie grupy obiektów:
– Grupa 1 – budynki o niewielkim natężeniu ruchu (np. mieszkania, pokoje hotelowe, biurowe, sale szpitalne).
– Grupa 2 – budynki o dużym natężeniu ruchu (np. szkoły, obiekty handlowe i wystawiennicze, sale konferencyjne).
 
W budynkach Grupy 2 ograniczenia maksymalnych wymiarów ścian działowych są bardziej ostre w stosunku do budynków Grupy 1. Poza przynależnością obiektu do danej grupy, wpływ na dopuszczalną długość i wysokość przegrody mają grubość ściany i jej schemat statyczny. Warunki zawarte w normie PN-EN 15318 oparte są na podobnych założeniach. W miejsce podziału budynków na dwie grupy w zależności od natężenia ruchu, wprowadzone zostały dwa poziomy naprężeń:
– Poziom naprężeń normalny, dotyczący budynków mieszkalnych,
– Poziom naprężeń wysoki, obowiązujący dla budynków niemieszkalnych.
 
Wymienione w normie schematy statyczne (typy ścian) zostały przedstawione w tabeli 1.
 
Tabela 1. – Typy przegród według PN-EN 15318.

Typ przegrody	Opis przegrody	Schemat statyczny
1a	Przegrody bez otworów
1b	Przegrody bez otworów z dużym wymiarem wysokości
2	Przegrody z otworami
3	Przegrody nie połaczone ze stropem

Dopuszczalne wymiary ścian według nomy PN-EN 15318 przedstawiono w tabelach 2 i 3.
 
Tabela 2.

 
Uwaga: Takie same ograniczenia dotyczą przegród wykonanych z płyt wodoodpornych.
 
Tabela 3.

 
Uwagi:
1) W związku z tym, że tabela 2 nie podaje dopuszczalnych wymiarów ścian typu 1b, zaleca się przyjmowanie dla celów projektowych danych dla tego typu ścian zgodnie z tabelą 3 – jak dla wysokiego poziomu naprężeń. Jest to rozwiązanie w kierunku bezpiecznym.
2) W tabelach 2 i 3 przyjęto podział płyt gipsowych na klasy pod względem gęstości według normy PN-EN 12859 (tabela 4).
 
Tabela 4. Klasyfikacja płyt gipsowych ze względu na gęstość objętościową według EN 12859.

3) Podane w tabelach 2 i 3 dopuszczalne wymiary dotyczą odcinków ścian pomiędzy stężeniami, którymi mogą być:
a) sąsiadujące przegrody nośne (masywne),
b) poprzeczne ściany z płyt gipsowych połączone na zasadzie wiązania murarskiego,
c) specjalne stężenia, które projektuje się w przypadku ścian o wymiarach przekraczających wartości podane w tabelach 2 i 3. Norma podaje przykłady stężeń pionowych w postaci słupów lub pilastrów wykonanych z płyt gipsowych (rys. 1).
 

Rys. 1. Przykładowe stężenia pionowe ścian z płyt gipsowych
a) stężenie wykonane ze słupka metalowego
     1 – przekładka elastyczna
     2 – metalowy element usztywniający
b) stężenie z zastosowaniem pilastra z płyt gipsowych
     1 – klej gipsowy
c) stężenie wykonane ze słupka drewnianego
     1 – klej gipsowy
     2 – przekładka elastyczna
 

2. Izolacyjność termiczna

 
Dla celów projektowych należy przyjmować podane w normie PN-EN 15318 wartości współczynników przewodności cieplnej płyt gipsowych zgodnie z tabelą 5.
 
Tabela 5. Współczynnik przewodności cieplnej dla płyt gipsowych o różnej gęstości objętościowej zgodnie z PN-EN 15318.

Izolacyjność termiczna nie należy do podstawowych parametrów płyt gipsowych, gdyż materiały te stosowane są najczęściej do wykonywania ścian działowych pomiędzy pomieszczeniami wewnątrz budynku. Zdarza się jednak, że ściana z płyt MultiGips oddziela pomieszczenia o różnej temperaturze i wówczas niezbędne może być sprawdzenie współczynnika przenikalności cieplnej U na etapie projektowym. Dotyczy to zwłaszcza ścian warstwowych, które mogą być stosowane na przykład między mieszkaniami i klatkami schodowymi lub innymi pomieszczeniami o temperaturze niższej niż temperatura wewnątrz mieszkania. Przykładowe wyliczenie współczynnika przenikalności cieplnej dla najczęściej stosowanej ściany warstwowej o grubości 22 cm przedstawiono w tabeli 6.
 
Tabela 6. Obliczenie współczynnika przenikania ciepła dla ściany warstwowej MultiGips oddzielającej pomieszczenia o różnych temperaturach – schemat jak na rys. 2.

Przewodność cieplna płyty gipsowej jest również istotna w przypadku warstwowych ścian zewnętrznych, w których jako warstwę wewnętrzną stosuje się płyty gipsowe. Przykładem takiego rozwiązania są przegrody stosowane w domach pasywnych „EKORD”, bardzo popularnych na terenie Czech i Słowacji (wykonano już w tych krajach ponad 500 tego typu domów). Na rys. 2 przedstawiono przekrój przegrody zewnętrznej w systemie „EKORD’, a na rys. 3 – widok ścian w trakcie montażu.
 

Rys. 2. Przekrój pionowy ściany zewnętrznej domu pasywnego „EKORD”
     1 – pustak betonowy
     2 – wełna mineralna
     3 – folia paroizolacyjna
     4 – płyta MultiGips
 

Rys. 3. Montaż ścian z płyt gipsowych w domach pasywnych „EKORD”